Dạo gần đây, trên mạng internet tại Việt Nam đang rầm rộ vụ ra văn bản cho chủ nhà cho thuê, chúng ta cùng nhìn qua và có vài góc nhìn hay từ phía các chuyên gia bàn phím về việc CTCP Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG) đang phải đối mặt với cuộc khủng hoảng truyền thông liên quan đến việc cắt giảm chi phí thuê mặt bằng.
 |
| Chủ tịch công ty TGDD |
KHỦNG HOẢNG TRUYỀN THÔNG THẾ GIỚI DI ĐỘNG: CƯỜNG HÀO ÁC BÁ HAY NHÀ QUẢN TRỊ ĐẠI TÀI?
Câu chuyện Thế Giới Di Động (TGDD) ra công văn “ép" chủ nhà phải giảm tiền cho thuê đang có 2 luồng ý kiến khen chê:
Khen: Quản trị tốt, làm đúng giá trị cốt lõi, bảo vệ lợi ích cổ đông, nhân viên; dịch bệnh khó khăn thì phải tìm mọi cách cắt giảm chi phí nên làm thế là quá đúng; các ông cứ lấy tiền của cổ đông mang đốt đi rồi hiểu v.v…
Chê: Tập đoàn lớn ỷ mạnh hiếp yếu, cường hào ác bá, gian thương, lưu manh, kẻ cả, ra lệnh, làm sai pháp luật v.v…
Thực tình, cô giáo không hiểu vì sao một câu chuyện hết sức đơn giản lại trở nên rối như canh hẹ thế này? Chúng ta sẽ bóc tách từng vấn đề nhé:
1- TGDD có hành sử sai luật không? KHÔNG.
Cho dù 100 hay 1000 ông luật sư lên báo phân tích, dẫn giải 1001 điều luật ra nói rằng TGDD đã sai. Rồi chủ nhà kiện ra tòa 100% sẽ thắng thì cô giáo thấy TGDD vẫn không sai, cho dù cô không cần đọc bất cứ một dòng nào của hợp đồng.
Vì sao thế? Vì công văn họ gửi là vô giá trị về mặt pháp luật. Các luật sư lên phân tích cũng nói vậy, cũng trấn an chủ nhà rằng hãy yên tâm đi, các công văn này chẳng có giá trị pháp lý gì. Nếu đã chẳng có giá trị pháp lý gì thì sao nói TGDD làm sai hợp đồng???
Họ đã “làm gì" đâu ngoài việc gửi công văn ra đòn gió?
Pháp luật có cấm họ viết công văn không? Không. Hẳn nhiên rồi! Giả sử giờ cô đi thuê nhà của các em giá 1 tỷ/tháng. Cô thích thì cứ 5 ngày cô ra một công văn nói rằng tôi sắp phá sản rồi, giờ tôi trả 1 triệu/tháng thôi thì có làm sao? Cứ coi như là một thằng điên gào thét vậy. Pháp luật có cấm đâu?
2- TGDD có tự ý phá vỡ các điều khoản hợp đồng không? KHÔNG.
Mặc dù không cầm hợp đồng trong tay, nhưng cô ĐOÁN LÀ trong hợp đồng sẽ có các điều khoản về phạt khi thanh toán chậm. Cô nghe phong thanh thì một số hợp đồng là trả 3 tháng một lần. Nếu trả 3 tháng một lần thì thậm chí nếu công văn khởi phát từ tháng 8, thì kỳ thanh toán 8-9-10 còn chưa tới hạn cơ mà?
Nhưng, NẾU LÀ THANH TOÁN 1 THÁNG 1 LẦN và họ ra công văn nói rằng tháng 9, tháng 10 tôi không trả, vì tôi tự giảm 100% (hoặc 70%), nên giờ tôi cấn trừ các tháng khác vô. Thì - như đã nói ở trên - công văn là vô dụng về mặt pháp lý, nên nó vẫn chỉ mang tính chất đàm phán (hoặc nếu ghét thì nhận định là chèn ép cũng được).
Còn trong thực tế, nếu chiếu theo hợp đồng thì chỉ coi như đang chậm thanh toán và nếu đến cuối cùng không thể tìm được tiếng nói chung, phải thanh lý hợp đồng hoặc ra tòa và tòa buộc kết thúc hợp đồng. Thì khi ấy TGDD sẽ trả tiền tháng 9, tháng 10 theo phán quyết cuối cùng + với phần phạt trả chậm. Thế là xong, đâu có làm gì sai pháp luật và sai hợp đồng?
3- Thử lý giải TGDD vì sao lại hành xử như vậy?
Các em đọc kỹ các phân tích mục (1) và (2) thì tự có kết luận rồi. Đây đơn giản là cách để họ đàm phán thôi, cô đoán thế. Và theo thông tin từ anh Tran Bang Viet thì có vẻ như thế thật. Tức là TGDD muốn giảm giá, chủ nhà thì không chịu. TGDD tiếp tục muốn đàm phán, chủ nhà tiếp tục không chịu và “không nói chuyện với mày nữa". TGDD ra công văn nói “tao tự ý trừ tiền đi, tao không trả nữa".
Tóm lại, mục đích của họ là kéo bằng được chủ nhà ngồi lên bàn đàm phán. Còn cuối cùng kéo không được thì ngưng hợp đồng (tất nhiên chỉ có một con đường như vậy, vì nếu không thì 90% chủ nhà “đang thiện chí” - như họ nói, quay xe đòi quyền lợi thì sẽ vỡ mồm).
Và khi quyết định ngưng thì cứ đúng các điều khoản hợp đồng đúng pháp luật mà làm thôi. Tháng nào chưa trả thì trả. Tháng nào trả chậm thì trả thêm phần phạt trả chậm. Xong. Đơn giản quá mà!
4- Vậy tại sao câu chuyện lại trở nên rối như canh hẹ?
Là vì mọi người đang NHẦM LẪN RẤT LỚN giữa việc TGDD ra công văn nói không trả tiền, tự giảm 70 - 100% với việc HỌ ĐÃ LÀM NHƯ VẬY. Như cô giáo phân tích, việc họ la làng lên như thế để ép chủ nhà đâu đồng nghĩa với việc họ đã làm như vậy về mặt luật pháp đâu?
Ở chiều xuôi, nếu tôi và anh đồng ý thanh toán tiền cho nhau, xong anh xuất hóa đơn cho tôi, rồi ký một cái biên bản xác nhận, thì OK, coi như mọi thứ đã hoàn tất. Nhưng ở chiều ngược, khi một trong hai bên chưa đồng thuận, thì việc tôi chưa thanh toán tiền + tôi la làng lên rằng tôi quỵt thì NHÌN CÓ VẺ GIỐNG NHƯ TÔI QUỴT nhưng thực chất về mặt pháp lý chỉ là chưa trả. Riêng về khía cạnh này, trừ khi TGDD “cố tình dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn” thì mới cấu thành tội (phải không hả các luật sư, hay cô giáo hiểu nhầm?).
Chưa hết, các chủ nhà vì dính “đòn gió” của TGDD mà nói rằng họ “bỗng nhiên thành con nợ", “nợ ngược lại TGDD" sau khi TGDD tự ý khấu trừ. Rồi những tuyên bố này cũng được báo chí tích cực ủng hộ, cảm thương. Nhưng thực ra họ có nợ gì đâu? Nợ qua cái công văn à? Vô giá trị. Căn cứ trên hợp đồng thì TGDD mới đang là con nợ của họ, bao gồm nợ tiền nhà và tiền trả chậm đấy!
Tóm lại, đừng dính chùm cái công văn với nội dung hợp đồng lại là xong. Mọi việc cực kỳ đơn giản và dễ hiểu!
5- Thế Giới Di Động làm đúng hay sai?
Về mặt bảo vệ quyền lợi của họ, và về mặt đàm phán thì hẳn nhiên TGDD đang dùng mọi cách để giành lấy lợi thế trên bàn đàm phán. Như vậy thì không sai.
Về mặt giá trị cốt lõi, văn hóa doanh nghiệp, họ chưa làm gì tổn hại đến chủ nhà (việc chủ nhà nói TGDD tự ý trừ tiền, tự biến chủ nhà thành con nợ) là chủ nhà đang giả định rằng công văn đó đồng nghĩa với thực tế. Còn nếu chủ nhà không chịu, chấm dứt hợp đồng, hoặc kiện ra tòa thì khi ấy mới có phán quyết thật. Nên ở khía cạnh này TGDD cũng không sai, hoặc ít nhất là chưa sai.
TRỪ PHI, ra tòa rồi, tòa phán quyết TGDD phải thanh toán 100% tiền cho chủ nhà mà TGDD tự ý thanh toán 30% thì mới sai. Và khi ấy, cũng không tới lượt chủ nhà phải đi đòi, he he. Mà bố bảo, ông nội bảo thì TGDD cũng đếch dám to gan như vậy.
Về mặt truyền thông, hẳn nhiên TGDD đã sai quá sai, sai quá nhiều khi để xảy ra khủng hoảng. Ít nhất có 2 cái sai về mặt truyền thông:
5.1. Một là, sử dụng từ ngữ trong công văn số 3 quá bố đời, ông nội đời, làm cho dư luận ghét
5.2. Hai là, mục đích của họ là kéo chủ nhà lên bàn đàm phán (và cuối cùng nếu không được thì thanh lý hợp đồng), nhưng lại làm cho dư luận và truyền thông hiểu rằng họ ĐÃ VÀ ĐANG quỵt tiền, ép giá chủ nhà, đối tác, đứng trên luật pháp.
Cái sai ở mục 5.1 thì không thể nào cảm thông được, cái này là sai về mặt kỹ thuật rồi, quá đáng trách. Còn cái sai ở mục 5.2 thì bình thường. Vì tình huống mà TGDD đang rơi vào thực ra cũng không dễ để cho mọi người nhìn nhận đúng được.
Lẽ ra TGDD cần “dọn đường truyền thông" trước khi hành động. Nguyên tắc là như vậy. Anh là người đang làm chủ cuộc chơi. Anh là người theo đuổi chiến lược đàm phán, thì anh phải giành lợi thế cả về các điều khoản đàm phán lẫn lợi thế tuyền thông. Nhưng, công văn đã gửi từ tháng 8, mà không có động thái nào dọn đường thì quá kém.
Còn sự việc đã xảy ra rồi, thì lựa chọn im lặng như hiện nay là ĐÚNG. Vì nếu bây giờ mới đi truyền thông (như cô giáo đang phân tích cho các em nghe) thì thực ra lại thành giải thích, thanh minh.